ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΤΕΜΠΕΛΗ

Ο θείος Βάρδας ήταν γεροντοπαλίκαρο. Καλοκάγαθος και θρησκευόμενος άνθρωπος. Συνταξιούχος τραπεζικός. Είχε -απ' ό,τι τον θυμάμαι- κάτασπρο δέρμα και ολοστρόγγυλο φαλακρό κεφάλι. Φορούσε πάντα γραβάτα, κοστούμι κι από μέσα ένα πλεχτό μπλε γιλέκο. Στην Κυψέλη έμενε -ψηλά στη Σκιάθου- δίπλα στο βουνό. Πού και πού κατηφόριζε στην Πλατεία Αττικής για να φάει μαζί μας. Του άρεσαν τα παντζάρια με σκορδαλιά και τα κουκιά γιαχνί -μπλιαχ! - κι η μάνα μου κάθε που θα μαγείρευε από δαύτα πάντα τον θυμόταν.
Τις παραμονές των γιορτών τον περίμενα με μεγάλη αγωνία. «Πότε θα φτιάξεις παντζάρια;» ρωτούσα και ξαναρωτούσα τη μάνα μου με το που έμπαινε ο Δεκέμβρης. Ο θείος εκείνες τις μέρες ερχόταν πάντα στο σπίτι κρατώντας μου δώρο ένα βιβλίο. Κάθε φορά το βιβλίο ήταν αμιγώς χριστιανικού περιεχομένου -«Ψηλές Κορυφές», «Λευκά Φτερά», «Ο Δρόμος της Νίκης» κι άλλα τέτοια. «Για τη σωστή διάπλαση και αγωγή της ψυχής», όπως συνήθιζε να μου λέει. Εγώ; Ίσα-ίσα που τα ξεφύλλιζα βιαστικά...
«Ε, καλά...» θα μου πεις, «Και τότε γιατί είχες αγωνία;»
Μα, γιατί απλούστατα ο θείος κάθε που έρχονταν Χριστούγεννα έχωνε ανάμεσα σε κάποιες σελίδες κι ένα φακελάκι μ' ένα πενηντάρικο!... Αυτό ήταν για μένα το... ζητούμενο κι ο δρόμος της... αρετής, που αργότερα ονομάστηκε «Η σωτηρία της Ψυχής»! Είχα όμως και για έναν ακόμα λόγο αγωνία. Το... τελετουργικό της παράδοσης του βιβλίου προέβλεπε πριν το πάρω στα χέρια μου ν' απαντήσω σε μια ερώτηση που μου έκανε. Πότε ήτανε αριθμητικής, πότε γεωγραφίας, πότε ιστορίας, για τα θρησκευτικά δεν το συζητάμε...στάνταρ! Και -ω, του θαύματος!- πάντα εύρισκα την απάντηση, αφού, κατά έναν περίεργο τρόπο, οι ερωτήσεις του ήταν «εντός ύλης»! Στα θρησκευτικά βοήθαγε, φυσικά, και το... Κατηχητικό, που πήγαινα κάθε Κυριακή!... Για μένα πάντως, όπως και να 'χε, η αγωνία, αγωνία...
Εκείνα τα Χριστούγεννα ο θείος ήταν στο νοσοκομείο. Είχε κάνει εγχείριση στη χολή και δεν θα μπορούσε να έρθει. Δεν με ξέχασε όμως. Απ' ότι έμαθα απ' τη μάνα μου, έδωσε εντολή στην Παγώνα -κάτι μεταξύ ψυχοκόρης και καθαρίστριας που τον φρόντιζε- ν' αγοράσει για λογαριασμό του το καθιερωμένο βιβλίο και να μου το φέρει. Εκείνη, όλο το καθυστερούσε. Κάτι έλεγε πως είχε δουλειές, κάτι ότι δεν πρόλαβε να ψωνίσει, κάτι τόνα κάτι τ' άλλο κι οι μέρες περνούσαν αλλά το δώρο πουθενά. Αποφάσισα το λοιπόν ο καλός σου κείνο τ' απόγευμα να πάω και να το πάρω μόνος μου... Πενηντάρικο -υπολόγιζα- ήταν αυτό!... Είχα δει και μια μπάλα ριγέ στο ψιλικατζίδικο!...
«Κολιάτσου - Παγκράτι» έγραφε το τρόλεϊ. Και θέλω να σας πω εδώ, ότι το τρόλεϊ ασκούσε πάνω μου μια παράξενη γοητεία! Ναι, μεν μου άρεσε και στα λεωφορεία της «Α.Σ.Π.Α.» να κάθομαι μπροστά-μπροστά ή στα άλλα τα τρίπορτα, αλλά με το τρόλεϊ ήταν αλλιώς.... Κάτι οι «κεραίες», κάτι το χρώμα, κάτι το τίναγμα μόλις ξεκίναγε, κάτι ο εισπράκτορας που έβγαζε το εισιτήριο γυρίζοντας μια μανιβελίτσα σ' ένα μηχανάκι, ήταν μαγεία!
Μαγεία ήταν τις μέρες των γιορτών κι η βόλτα με τους γονιούς και τον μικρούλη αδελφό μου στους φωτισμένους δρόμους. Η Πατησίων, η Αθηνάς, η Πανεπιστημίου. Η Ομόνοια. Το Σύνταγμα. Μαγεία οι στολισμένες με γιρλάντες κολώνες, οι βιτρίνες της Ερμού -που γινόταν με το «έτσι θέλω» πεζόδρομος από τον πολύ κόσμο- ο «ΠΑΛΛΗΣ», το «ΜΙΝΙΟΝ», ο «ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ», ο «ΔΡΑΓΩΝΑΣ». Εκεί, στην γωνία Ιθάκης και Πατησίων, μαγευόμουν από τις φορτωμένες με κάθε λογής παιχνίδια βιτρίνες εκείνου του μαγαζιού... Τέλος πάντων!...

Τα ρολά και τα πατζούρια του σπιτιού ήταν θεόκλειστα. Χτύπησα με χτυποκάρδι το κουδούνι πολλές φορές. «Ποιος είναι;» ακούστηκε με τα πολλά η γνώριμα τσιριχτή φωνή της Παγώνας από μέσα. Μούδιασα, μα δεν δείλιασα. «Εγώ κυρία, ο Βαγγέλης της Άρτεμης...». Με ανακούφιση άκουσα την κλειδαριά και μετά τον σύρτη... Ακόμα κούμπωνε την κλαρωτή ρόμπα όπως προχωρούσε μπροστά στο στενό διάδρομο. «Περίμενέ με στην κουζίνα», είπε κοφτά και χάθηκε στο σαλόνι.
Οι καρέκλες ήταν φορμάικα κι όπως κάθισα κρύωσαν τα πόδια μου, φορούσα, βλέπεις, ακόμα κοντό παντελόνι τότε. Η κουζίνα είχε ένα μεγάλο παράθυρο κι έβλεπε ίσια τα βράχια του βουνού. Ήταν κι αυτή τεράστια, όπως τεράστιο ήταν κι όλο το σπίτι του θείου. Μου έκανε εντύπωση που είχε δυο καμπινέδες! Ο θείος είχε και καλοριφέρ, μίξερ, ηλεκτρική κουζίνα και ηλεκτρικό ψυγείο. Στο σαλόνι είχε και μια μεγάλη ξύλινη(!) τηλεόραση. Πολυτέλειες ονειρικές για τα παιδικά μου μάτια...
Σαν ομιλίες ψιθυριστές μου φάνηκε ότι άκουσα σε μια στιγμή από τη μεριά του σαλονιού. «Λες να'ναι η τηλεόραση;» αναρωτήθηκα αστραπιαία κι η περιέργεια μ' έφερε στις μύτες των παπουτσιών πατώντας να περπατώ κρυφά-κρυφά προς τα ‘κει. Τα φωτάκια στο χριστουγεννιάτικο δέντρο αναβόσβηναν κι αντανακλούσαν πίσω από το κρύσταλλο της δίφυλλης τζαμένιας πόρτας του σαλονιού. Ένα, «Άσε με πια!», πάγωσε το αίμα στις φλέβες μου. Έσκυψα με την τελευταία ικμάδα κουράγιου προς τη χαραμάδα της πόρτας. Εκεί κέρωσα. Στο αναβόσβησμα των φώτων του δέντρου και στην αχνή ανταύγεια απ' το φως της απέναντι κάμαρας, διέκρινα τη σκιά ενός ψηλού ανθρώπου, που με ατσούμπαλες κινήσεις κρατούσε στην αγκαλιά του την Παγώνα κι έτριβε τη μούρη του μια στο λαιμό της και μια μπροστά στο στήθος της. Εκείνη σαν να σπαρταρούσε και χτυπιότανε έχοντας σηκωμένο πίσω τόνα της πόδι.
Πώς γύρισα στην κουζίνα ούτε που θυμάμαι. Ξανακάθισα ακίνητος στην καρέκλα κι η φορμάικα μου φαινότανε τώρα ακόμα πιο παγωμένη. Η καρδιά μου λογάριαζα πως θ' ακουγόταν ίσαμε το σαλόνι και θα με πρόδιδε, γι' αυτό κρατούσα -όσο μπορούσα- την αναπνοή μου... Τόσο μυαλό!...

Μετά από λίγο κατηφόριζα λαχανιασμένος προς την Πατησίων σκίζοντας βιαστικά και άτσαλα το χάρτινο περιτύλιγμα του βιβλίου. Στη γωνία της Δροσοπούλου κοντοστάθηκα. Με λαχτάρα έψαξα προσεχτικά ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου -ούτε που πρόσεξα το εξώφυλλο που έγραφε: «Τα Χριστούγεννα Του Τεμπέλη». Τίποτα. Ούτε φακελάκι, ούτε πενηντάρικο! Έψαξα και ξανάψαξα με αγωνία. Οι σελίδες ήταν άκοπες κι άρχισα να τις σκίζω χρησιμοποιώντας το δάχτυλό μου για χαρτοκόπτη. Τζίφος. Στην Πατησίων που είχε πιο πολύ φως ξανακοίταξα με προσοχή. Απογοήτευση. Οι σελίδες δεν έκρυβαν αυτή τη φορά τον πολυπόθητο για τα παιδικά μου μάτια χριστουγεννιάτικο μποναμά.
Προσπερνώντας το ψιλικατζίδικο του κυρ-Βασίλη στη γειτονιά μου, δεν είχα πια το κέφι να κοιτάζω προς τη βιτρίνα με τη λαχταριστή μπάλα. Η μάνα μου στο σπίτι δυσανασχέτησε με την αχαριστία μου, να πετάξω θυμωμένα το δώρο του θείου στον καναπέ του σαλονιού. Μαύρα Χριστούγεννα πέρασα. Ο καημένος ο Παπαδιαμάντης!... Ήταν ο μόνος που δεν έφταιγε!...
Τη μπάλα την έφερε τελικά την Πρωτοχρονιά ο Άγιος Βασίλης!... Τότε δεν με απασχολούσε σαν παιδί το... υπαρξιακό του δίλημμα!... Για μένα υπήρχε και παραϋπήρχε κι άκουγε τις ευχές μου και δεν χρειαζόταν να ξοδέψει περιουσίες και μισθούς ενός χρόνου για να ικανοποιήσει τις παιδικές μου επιθυμίες. Μου έφτανε μια μπάλα, μια ξυλοκοπτική, ένα αυτοκινητάκι με μπαταρίες, λίγες γκαζές...

«Την παλιοβρόμα! Θέ' μου, σχώρα με... Μου μαγάρισε το σπίτι!... Φίδι κολοβό κρυβόταν στον κόρφο μου τόσα χρόνια και δεν το είχα πάρει είδηση...» πρώτη φορά η φωνή του θείου Βάρδα αντηχούσε έξω από την πόρτα του σπιτιού μας. Μπήκα και -ακουμπώντας με προσοχή τη σχολική τσάντα σε μια γωνιά του χολ- στάθηκα κρυμμένος παραδίπλα στην πόρτα της κουζίνας και...
«...Μου σπίτωσε τον αχαΐρευτο το γκόμενο χρονιάρες μέρες, το παλιοθήλυκο... Έφαγε, έφαγε ο ανεπρόκοπος, μέχρι και το χαρτζιλίκι του παιδιού έφαγε στα χαρτιά... Τι νόμιζε, πώς δε θα το μάθαινα; Ο τεμπέλης...» συνέχισε φανερά συγχυσμένος.

Τα παντζάρια -όπως επαίνεσε για μια ακόμα φορά τη μάνα μου- ήταν υπέροχα. Η σκορδαλιά μοσχοβολούσε το στόμα του -κι όλο το σπίτι- καθώς έσκυβε για να με φιλήσει!... Κι εγώ μετά πηγαινοερχόμουν κι ανέμιζα τρελαμένος δεξιά-αριστερά το γαλάζιο κολλαριστό πενηντάρικο -που μου έχωσε στην τσέπη με τρόπο φεύγοντας- μη μπορώντας να σκεφτώ ακόμα πού να το πρωτοξοδέψω!... Κι η μάνα μου σταυροκοπιώνταν παραδίπλα μουρμουρίζοντας γελαστή:
«Σε καλό σου, παιδάκι μου!...»

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!!
ΜΕ ΑΓΑΠΗ
VOUDAS