Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Καλά-καλά δεν θυμήθηκα τη φωνή της. Είχε να με πάρει τηλέφωνο πάνω από χρόνο. Στο μεταξύ, ιδίως μετά την αποστρατεία του Νίκου, είχαμε χαθεί και οικογενειακά. Μια εξυπηρέτηση ήθελε, η Αντιγόνη –η γυναίκα του Νίκου–, από το υπουργείο Παιδείας και με πήρε τηλέφωνο. Χάρηκα που την άκουσα μετά από τόσον καιρό, αφού –πέρα από την οικογενειακή φιλία– μας είχαν συνδέσει και κοινές προσπάθειες τόσο στο δικηγορικό σύλλογο, όσο και στα τοπικά του Ηρακλείου.

Με την κουβέντα φτάσαμε και στα επαγγελματικά του Νίκου, που είχε χαθεί, μετά την αποστρατεία, όπως μου είπε, στους τέσσερις τοίχους του ιατρείου –ψυχίατρος είναι– και δεν προλαβαίνει να πάρει ανάσα από ραντεβού σε ραντεβού.

«Και δεν χαίρεσαι;» τη ρώτησα χαριτολογώντας.

«Έχει προβλήματα ο κόσμος. Μιλάμε γίνεται χαμός», ακούστηκε στεγνή και κοφτή η φωνή της.

Κλείνοντας, μου ήρθε στο νου η περίπτωση της ξαδέλφης μου, της Μαρίας, που είδε κι έπαθε να συνέλθει από την κατάθλιψη μετά το διαζύγιο. Και δεν ήταν η μόνη, κοντά σ’ αυτή σκέφτηκα και τον Άρη, απέναντι, που παλεύει με τα ψυχοφάρμακα από τότε που τον απέλυσαν από την εταιρεία. Σαρανταπέντε με δύο παιδιά.

Αν μέσα σ’ ελάχιστα δευτερόλεπτα, μπορώ να θυμηθώ με τόση ευκολία δυο περιπτώσεις, που άνθρωποι χρειάστηκαν ιατρική βοήθεια για να συνέλθουν από ατυχίες της ζωής τους, φαντάζομαι τι μπορεί να συμβαίνει πιο έξω. Το «φουλ τάιμ» του Νίκου, μάλλον το επιβεβαιώνει.

Σημάδι των καιρών; Συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής; Αποτέλεσμα της αλλαγής των συνηθειών μας; Όποια κι αν είναι η αιτία, οι ψυχολογικές επιπτώσεις είναι τεράστιες κι οδηγούν άντρες και γυναίκες όλο και συχνότερα στο «ντιβάνι» της ψυχοθεραπείας.

Κρίσιμο το θέμα για τη συμπεριφορά και τις σχέσεις μας, τόσο σε προσωπικό όσο και κοινωνικό επίπεδο, κρισιμότερο για τα παιδιά, που μεγαλώνουν σ’ έναν κόσμο γεμάτο ένταση, άγχος και πίεση, έχοντας λιγότερο χρόνο για επικοινωνία με την οικογένεια, αλλά ταυτόχρονα περισσότερες υποχρεώσεις.

Αν για τους μεγάλους το στρες έχει γίνει τρόπος ζωής μέσα από την καθημερινή επιδείνωση των συνθηκών στις μεγαλουπόλεις και κυρίως στην Αθήνα –για να λέμε τις πόλεις όπως και τα πράγματα με τ’ όνομά τους, για τα παιδιά η καθημερινή επαφή, από τα τρυφερά τους χρόνια, μ’ αυτούς τους εξοντωτικούς ρυθμούς συνθλίβει τα συναισθηματικά αντανακλαστικά τους και ισοπεδώνει τις ηλικιακές διαφοροποιήσεις τους. Βρίσκονται σ’ ένα περιβάλλον απρόσωπο, ανταγωνιστικό, απαιτητικό κι εσωτερικεύουν πρότυπα και συμπεριφορές που διαμορφώνονται στο πλαίσιο ενός κόσμου απαισιόδοξου, ματαιόδοξου, αλλοτριωμένου, απελπισμένου.

Όσο κι αν στο οικογενειακό περιβάλλον επιχειρείται –στο βαθμό που είναι δυνατόν– να καλλιεργηθούν ιδέες, αρχές κι αξίες, που δυνητικά θωρακίζουν τα παιδιά απέναντι απ’ την διάχυτη κοινωνική απαξίωσή τους, είναι βέβαιο, ότι η συμπεριφορά τους τελικά θα επηρεαστεί, από την αντίφαση που θα διαπιστώσουν να υπάρχει με το πρώτο τους βήμα, ανάμεσα σ’ αυτό που νόμιζαν μέσα στο σπίτι και σ’ αυτό που είναι εκεί έξω.

Αυτό, τελικά, που για τα παιδιά είναι μια «φυσιολογική» ρουτίνα, που μπορεί να εκδηλώνεται με μορφές επιθετικότητας, αδιαφορίας ή και απομόνωσης, για εμάς τους μεγαλύτερους, που έχουμε δει αυτόν τον κόσμο και με άλλα μάτια, είτε σαν παιδιά, είτε σαν έφηβοι, είναι η κορύφωση της διάψευσης και η επικύρωση της αποτυχίας μας, πρώτα σαν άνθρωποι και μετά σαν πολίτες, σαν εργαζόμενοι, σαν γονείς.

Αυτή η αντίφαση, του κόσμου που ονειρευτήκαμε, του κόσμου που επιδιώξαμε, του κόσμου που τελικά δημιουργήσαμε και ζούμε –όσο ζούμε– μαζί με τα παιδιά μας, θολώνει τα βλέμματα και πληγώνει τις ψυχές, οδηγώντας τα παραπαίοντα πλέον βήματά μας από τη μια στ’ αδιέξοδα κι απ’ την άλλη σε συνεδρίες με τον Νίκο, τον κάθε ειδικό Νίκο, για να συνθέσουμε λέξη τη λέξη αυτό το παζλ του κόσμου της ψυχής, που τόσο αδέξια το έχουμε σκορπίσει.

Photo by: Glauco Dattini

4 σχόλια:

  1. Φρόντιζα πάντα να διαβάζω τον εαυτό μου αρκετά ώστε να μην φλιπάρω και βγω εκτός ελέγχου. Ειναι φορές που φοβόμαστε ακόμα και τον εαυτό μας.
    Με βάση τα βιώματά του ο καθένας προχωρά και κρίνει και δρά.
    Στην πορεία μπορεί κατι που δεν εχεις υπολογίσει σωστά ή που δεν ειναι στο δικό σου το χέρι να φτάσει σε κατάσταση όπου ενας Νίκος θα χρειαστεί να συνδράμει για επαναφορά στο πιο φυσιολογικό.
    Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν φυσιολογικό αυτό που βλέπουν μόνο μπροστά τους και δεν μπορούν να δούν παραπέρα. Αποτέλεσμα, εσωστρέφεια και άμυνα τύπου "αγκάθια" ( ετσι το λεω εγω πες στον Νίκο ) δηλαδή θωράκιση με εξωτεερικά αγκάθια ωστε να μην τους ακουμπάει κανείς. Με το παραμικρό ταμπουρώνονται στο αγκάθινο περίβλημά τους και κλείνονται εκει, βλέποντας μόνο το πώς θα επιβιώσουν ... δε ξερω αν καταλαβαίνεις τι λεω, μπορεί να χρειάζομαι κι εγω εναν Νίκο :)
    Η πλάκα Ευάγγελε ειναι οτι ειναι πολύ περισσότεροι απο όσοι νομίζουμε, οι άνθρωποι με ψυχολογικές διαταραχές, συχνά σοβαρές.
    Η θεραπεία ειναι να βρίσκεις διεξόδους για να αφήνεις τον εαυτό σου ελεύθερο πότε πότε και να ανασαίνεις καλά, όχο με άγχος.
    Η πρόσφατη κρίση έφερε κι άλλο άγχος ... δύσκολα τα πράγματα.
    Καλημέρα σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ευάγγελε καλημέρα..

    Το πρόβλημα με τα παιδιά ειδικά είναι πολύ σοβαρό. Εγώ το βλέπω στον δικό μου που είναι τώρα στα 9, και θέλεις-δεν θέλεις, ακούει ολόγυρα εμάς τους μεγάλους να κουβεντιάζουμε, μας βλέπει προβληματισμένους, αγχωμένους, κλπ.

    Ξέρεις, εμείς οι ενήλικοι, έχουμε και κάποιον τρόπο να το αντιμετωπίσουμε στο ψυχολογικό επίπεδο. Το παιδί όμως δεν μπορεί, μέσα στην ψυχή του γίνεται βουνό, κι άντε μετά να 'διορθώσεις' τις 'βλάβες'..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Tzonako μου, ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, όπως το γράφεις, και θ δυσκολεύουν όλο και περισσότερο με το πέρασμα του χρόνου. Αυτό που με προβληματίζει και για εμένα είναι το ζητούμενο, είναι αν σ' αυτή την κατάσταση θα σταθούμε αλληλέγγυοι και υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλο ή ο καθένας θα το παλαύει μόνος του, ανακυκλώνοντας τελικά και μεγενθύνοντας το όλο πρόβλημα. 'Ολη η κοινωνία να βρεθεί ξαφνικά να τρέχει στους ψυχιάτρους δεν είναι δυνατόν, γι' αυτό πρέπει να οργωνώσουμε, πρώτα εμείς ως μέλη της, την άμυνα και τη στάση μας, αναθεωρώντας και αλλάζοντας αντιλήψεις και συμπεριφορές. Δεν είναι δυνατόν να συμφωνούμε οι περισσότεροι εδώ μέσα για κάποια συγκεκριμένα θέματα κι από κει και πέρα να τα παρατάμε στην τύχη τους. (Ξέρεις, τις περισσότερες φορές αυτού του τύπου η οργάνωση λαμβάνει χώρα σε ευαγή ιδρύματα τύπου... "Η Ωραία Ελλάς"!!!) Σε χαιρετώ αγωνιστικά κι εγκάρδια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. @Θάνο, σε καλωσορίζω!... 'Εχω κι εγώ δυο γιους και ζω και καταλαβαίνω αυτό που γράφεις. Τα παιδιά μέσα σ' αυτό το περιβάλλον διαμορφώνουν κώδικες συμπεριφοράς κι επικοινωνίας, που για εμάς που έχουμε μεγαλώσει με άλλα πρότυπα κι έχουμε σχηματισμένα στερεότυπα συμπεριφοράς και αποκρυσταλλομένες αντιλήψεις, είναι δύσκολο να παρακολουθήσουμε. Είναι κατά τη γνώμη μου κι αυτό. άλλος ένας παράγοντας να αισθάνονται το χάσμα ή και αποξενωμένα μέσα στο ίδιο τους το σπίτι ενδεχομένως. Πρόβλημα σύνθετο, αλλά γι' αυτό υπάρχουν κι οι "σχολές γονέων" -όπου υπάρχουν κι όσο υπάρχει ο αναγκαίος για συμμετοχή σ' αυτές χρόνος... Καλό Σαββατοκύριακο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή